Amnezja i dezorientacja
Kiedy mózg zaczyna się regenerować po urazie, a zapotrzebowanie na leki uspokajające maleje, pacjent zaczyna odzyskiwać przytomność. To moment, w którym pojawiają się reakcje na bodźce, jednak pełne rozumienie otoczenia jest jeszcze ograniczone.
To faza wyjątkowo wymagająca – pacjent bywa zdezorientowany, zapominalski, niespójny w zachowaniach, a czasem agresywny lub pobudzony. Zachowania te są częścią procesu zdrowienia, choć mogą być trudne zarówno dla pacjenta, jak i dla bliskich.
Zachowania w fazie wybudzania
Pacjenci mogą wykazywać:
- niepokój i agresję – krzyczenie, machanie rękami, próby wstawania z łóżka,
- dezorientację – trudności z orientacją w czasie, miejscu i sytuacji,
- zmienność nastrojów – nagłe wybuchy płaczu, rozdrażnienie,
- nieregularny rytm dobowy – aktywność w nocy i sen w ciągu dnia.
Ryzyko urazów i pasy unieruchamiające
Z powodu nieskoordynowanych, gwałtownych ruchów pacjent jest narażony na zranienia – w takich sytuacjach stosowane są pasy unieruchamiające, aby chronić zdrowie chorego.
Co możesz zrobić, by pomóc?
- Bądź obecny – Twoja obecność i dotyk mają ogromne znaczenie. Informuj pacjenta o swoich zamiarach, by czuł się bezpieczniej.
- Mów spokojnie i prosto – spokojny ton i prosty język ułatwiają zrozumienie i działają kojąco.
- Pomagaj przypominać – informuj o dniu, godzinie, miejscu i wydarzeniach, które miały miejsce, by pomóc pacjentowi odnaleźć się w rzeczywistości.
- Zaangażuj w codzienne czynności – mycie, jedzenie czy ubieranie z udziałem bliskiej osoby mogą zwiększać poczucie bezpieczeństwa.
- Nie zmuszaj – szanuj tempo pacjenta, nie wywieraj presji.
- Zadbaj o spokojne otoczenie – ogranicz hałas, liczbę osób w pomieszczeniu, by ułatwić koncentrację i wypoczynek.
- Pomagaj w orientacji – zadawaj proste pytania („Jaki jest dzisiaj dzień?”, „Gdzie jesteśmy?”) i spokojnie podawaj odpowiedzi.
Problemy z koncentracją i orientacją
Pomimo poprawy świadomości pacjent może mieć trudności z koncentracją, łatwo się rozpraszać i wykazywać nieadekwatne reakcje. Możliwe są trudności z podejmowaniem inicjatywy, a także wrażliwość na bodźce z otoczenia, takie jak hałas czy światło.
Jak jeszcze możesz wspierać?
- Prosty język i cierpliwość – mów powoli, krótkimi zdaniami, powtarzaj informacje.
- Spokojne otoczenie – wycisz dźwięki, unikaj nadmiaru bodźców.
- Pomoc w czynnościach – pomagaj w rozpoczęciu działań, a gdy to możliwe – pozwól kontynuować samodzielnie.
- Odwracaj uwagę – w przypadku nieodpowiednich zachowań, spróbuj odwrócić uwagę na pozytywne bodźce.
- Twórz rutynę – stałe schematy pomagają w orientacji i budowaniu poczucia bezpieczeństwa.
- Daj czas na odpoczynek – nie zapominaj o potrzebie regeneracji.
- Ćwiczenia pamięciowe – jeśli stan pacjenta pozwala, wykonuj proste ćwiczenia, ale nigdy nie zmuszaj do nich.
Podsumowanie
Proces wybudzania i regeneracji po urazie mózgu to etap, który wymaga cierpliwości, empatii i wsparcia bliskich. Obecność, spokojna komunikacja i stworzenie przyjaznego otoczenia są kluczowe w pomaganiu pacjentowi w odzyskiwaniu świadomości i adaptacji do nowej sytuacji. Każdy gest, słowo i czas poświęcony pacjentowi mają ogromne znaczenie i mogą realnie wpłynąć na jego postępy w powrocie do zdrowia.