Rehabilitacja po urazowym uszkodzeniu mózgu (TBI) jest fundamentalnym elementem leczenia, który daje szansę na poprawę funkcji neurologicznych, zwiększenie samodzielności i poprawę jakości życia pacjenta. Im większe zaangażowanie pacjenta i jego bliskich, tym większa szansa na znaczące postępy i lepsze rokowania.

Kiedy i gdzie powinna się rozpocząć rehabilitacja?

Najlepiej rozpocząć rehabilitację jak najwcześniej — już na oddziale szpitalnym, często jeszcze na OIT lub oddziale neurologicznym/neurochirurgicznym.
Wczesna rehabilitacja zmniejsza ryzyko powikłań, takich jak:

  • przykurcze mięśni,
  • zaniki mięśniowe,
  • zaburzenia funkcji poznawczych.


Później, w zależności od stanu zdrowia, rehabilitacja może być kontynuowana w:

  • specjalistycznych ośrodkach rehabilitacyjnych (stacjonarnych lub dziennych),
  • poradniach ambulatoryjnych,
  • warunkach domowych (przy wsparciu terapeutów i rodziny), jeśli objawy są łagodniejsze.

Kliniki typu „Budzik” – wsparcie dla pacjentów w stanie minimalnej świadomości

Dla pacjentów w śpiączce lub stanie minimalnej świadomości w Polsce działają specjalistyczne ośrodki znane jako kliniki „Budzik”. Placówki te oferują kompleksową opiekę, obejmującą:

  • diagnostykę neurologiczną i neuropsychologiczną,
  • terapie ukierunkowane na pobudzenie czynności mózgu,
  • terapię fizyczną, zajęciową i logopedyczną,
  • wsparcie psychologiczne i edukacyjne dla rodzin pacjentów.

Kliniki „Budzik” są finansowane ze środków publicznych (NFZ), co umożliwia bezpłatny dostęp do leczenia dla pacjentów posiadających skierowanie do zakładu rehabilitacji oraz orzeczenie o niepełnosprawności. Dzięki temu rodziny nie muszą ponosić kosztów związanych z pobytem ani terapią, a pacjenci mogą liczyć na wielospecjalistyczną rehabilitację, która zwiększa szanse na poprawę stanu zdrowia.


Więcej informacji, w tym zasady kwalifikacji i niezbędne dokumenty, można znaleźć na stronach:

🔗 Klinika Budzik – strona główna (dzieci)
🔗 Klinika Budzik dla Dorosłych – kwalifikacja pacjentów

Znaczenie wsparcia psychologicznego i psychiatrycznego

Objawy depresji, lęku, zaburzeń nastroju czy zachowania są częste po TBI i mogą znacząco utrudniać rehabilitację. Dlatego stała opieka psychologa lub psychiatry jest niezbędnym elementem leczenia — nie tylko uzupełnia terapię, ale pozwala lepiej przejść przez trudne emocjonalnie momenty.

Cele i czas trwania rehabilitacji

Celem rehabilitacji jest maksymalne zwiększenie samodzielności pacjenta i zdolności do funkcjonowania w codziennym środowisku. Proces ten może trwać miesiące, a nawet lata – i często wymaga stałej opieki neurologicznej, regularnych kontroli i dostosowywania planu rehabilitacji.  

Dostępność rehabilitacji w Polsce – dwie główne ścieżki

1️⃣ Rehabilitacja refundowana przez NFZ

  • Wymaga skierowania od lekarza POZ lub specjalisty.
  • Czas oczekiwania może być długi, co bywa przeszkodą w skutecznej terapii.
  • Pacjenci z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności mają prawo do 80 dni bezpłatnej rehabilitacji rocznie.

2️⃣ Rehabilitacja w placówkach prywatnych

  • Dostępna szybciej, z większym wyborem terapii dostosowanych do indywidualnych potrzeb.
  • Wiąże się jednak z kosztami, które nie zawsze są refundowane.


Jak uzyskać skierowanie?

Skierowanie na rehabilitację może wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub lekarz specjalista, np. neurolog, neurochirurg, internista czy lekarz rehabilitacji medycznej. Skierowanie jest wymagane, aby skorzystać z rehabilitacji refundowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).


  • Rehabilitacja ogólnoustrojowa (np. w chorobach narządu ruchu) - 1310 - kod skierowania na rehabilitację ogólnoustrojową w warunkach ambulatoryjnych lub stacjonarnych (podstawowy kod rehabilitacji refundowanej przez NFZ, często stosowany w schorzeniach ortopedycznych).
  • Rehabilitacja neurologiczna stacjonarna i kwalifikacja do Kliniki „Budzik” - 7400 - Zakład Rehabilitacji Leczniczej (to kod skierowania wymagany przy rehabilitacji neurologicznej stacjonarnej; na jego podstawie kwalifikuje się również pacjentów do Kliniki „Budzik” dla dorosłych).
  • Rehabilitacja neurologiczna dzieci - 7350 – Rehabilitacja dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego (kod skierowania dla dzieci wymagających specjalistycznej rehabilitacji neurologicznej, np. po urazach mózgu).
  • Ambulatoryjna rehabilitacja neurologiczna i leczenie w pracowni rehabilitacyjnej: 7070 – Poradnia Rehabilitacyjna (konsultacje i ustalenie planu rehabilitacji; kod skierowania najczęściej używany w praktyce NFZ). 7090 – Pracownia Rehabilitacji (to kod właściwy dla zabiegów fizjoterapeutycznych realizowanych w trybie ambulatoryjnym w pracowniach rehabilitacyjnych; skierowanie z tym kodem umożliwia bezpośredni dostęp do fizykoterapii, kinezyterapii i masaży).

Podsumowanie

Rehabilitacja po TBI to klucz do poprawy funkcjonowania i jakości życia. Wczesne rozpoczęcie terapii oraz całościowe podejście — uwzględniające aspekty fizyczne, psychiczne i emocjonalne - zwiększają szansę na jak największy powrót do samodzielności.

Kliniki typu „Budzik” oferują specjalistyczne wsparcie w najcięższych przypadkach, a dostępne w Polsce formy rehabilitacji - zarówno refundowane, jak i prywatne - pozwalają dopasować terapię do potrzeb pacjenta i jego rodziny. Nie bój się szukać pomocy i korzystaj ze wsparcia specjalistów — to inwestycja w zdrowie i przyszłość Twojego bliskiego.

Wstęp
Rozwinięcie
Podsumowanie