Twoje prawa
Jeżeli jesteś osobą bliską dla pacjenta, polskie prawo przyznaje Ci określone prawa i możliwości działania. Ich znajomość jest szczególnie ważna w sytuacji nagłego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta, braku kontaktu lub śmierci bliskiego. Wiedza o tym, co Ci przysługuje, pozwoli Ci skuteczniej zadbać o dobro pacjenta i podejmować decyzje zgodnie z jego wolą.
Do czego masz prawo jako osoba bliska?
- Obecność przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (art. 21 u.p.p.)
Masz prawo być obecny/a podczas udzielania pacjentowi świadczeń zdrowotnych, ale tylko jeśli pacjent wyrazi na to zgodę. - Dostęp do informacji o stanie zdrowia (art. 31 ust. 6 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty)
Gdy pacjent nie ukończył 16 lat, jest nieprzytomny lub niezdolny do zrozumienia informacji, masz prawo dowiedzieć się o jego stanie zdrowia. - Dostęp do dokumentacji medycznej po śmierci pacjenta (art. 26 ust. 2 u.p.p.)
Możesz uzyskać dostęp do dokumentacji medycznej po śmierci pacjenta, chyba że pacjent sprzeciwił się temu za życia. Możesz też sprzeciwić się dostępowi innej osoby bliskiej. Jeśli dojdzie do sporu, rozstrzyga go sąd. - Zwolnienie lekarza z tajemnicy lekarskiej (art. 40 ust. 3–3b ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty)
Możesz wyrazić zgodę na zwolnienie lekarza z tajemnicy lekarskiej lub się temu sprzeciwić. Jednak jeśli pacjent za życia sprzeciwił się ujawnieniu tajemnicy, Twoje zwolnienie nie będzie skuteczne. W przypadku sprzecznych decyzji osób bliskich zgodę na ujawnienie może wydać sąd.
Przydatne linki:
🔗 Kodeks Etyki Lekarskiej (KEL) – tekst aktualny na stronie Naczelnej Izby Lekarskiej
🔗 Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – tekst jednolity na stronie Sejmu RP
Upoważnienie osoby bliskiej
Pacjent może samodzielnie upoważnić wybraną osobę do:
- dostępu do dokumentacji medycznej,
- dostępu do informacji o stanie zdrowia.
Upoważnienie nie wymaga szczególnej formy - można je udzielić pisemnie lub ustnie w placówce medycznej (pracownik powinien odnotować to w dokumentacji). Można je również ustanowić online poprzez Internetowe Konto Pacjenta (IKP). Instrukcja krok po kroku znajdziesz na stronie pacjent.gov.pl.
Obowiązki placówek medycznych
Szpitale, poradnie i inne placówki – również prywatne – mają obowiązek udostępnić dokumentację medyczną:
- pacjentowi,
- jego przedstawicielowi ustawowemu,
- osobie upoważnionej przez pacjenta.
Podsumowanie
Prawa osób bliskich pacjenta są jasno określone w polskim prawie i mają na celu ochronę pacjenta oraz wsparcie rodziny w trudnych sytuacjach zdrowotnych. Pamiętaj, że możesz i powinieneś korzystać z tych praw - zarówno w codziennym kontakcie z personelem medycznym, jak i w sytuacjach kryzysowych. Gdy masz wątpliwości, nie bój się pytać lekarzy i pielęgniarek o szczegóły – masz do tego pełne prawo.